صفر تا صد مراحل زایمان طبیعی + فیلم

زایمان طبیعی، یکی از روش های عادی و متداول بدون استفاده از هیچ نوع ابزار برش و جراحی برای زایمان است. با شروع درد، فرد اقدام به زایمان طبیعی می نماید. بسیاری از خانم ها برای انهجام زایمان طبیعی ترس زیادی دارند، به همین دلیل است که زایمان سزارین را ترجیح می دهند. ولی باید اینکته ذکر شود که خطرات زایمان سزارین برای مادر و جنین به دلیل استفاده از ابزار برش بیش تر است. در مقایسه با زایمان سزارین، مادر باید درد بیش تری را متحمل شود. در این مقاله ما قصد داریم در خصوص مزایای زایمان طبیعی و مراحل انجام آن توضیح دهیم.

زایمان طبیعی چیست؟

زایمان طبیعی یک روش مناسب برای تولد نوزاد است که جنین با ایجاد انقباضات شدید در بدن‌ از داخل رحم خارج می‌شود. این زایمان یک امر طبیعی و فیزیولوژیکی است که تعیین زمان دقیق برای آن، کمی دشوار خواهد بود. در این روش میزان دخالت عملکرد پزشکی بسیار کم است و بسیاری از فرآیند انجام آن به توان و قدرت بدنی مادر نیاز دارد. در زمانی که از دوره بارداری، ۹ ماه کامل گذشته باشد، هورمون‌های مختلفی در داخل بدن مادر ترشح می‌شود که امر زایمان مادر را تسهیل می‌کند. این زایمان دارای مزیت‌های بسیار مهمی است اما در برخی موارد ممکن است باتوجه به شرایط جسمانی مادر و جنين، روش‌های دیگری برای تولد در نظر گرفته شود.

بیشتر بخوانید: فرق زایمان طبیعی و سزارین

مزایای زایمان طبیعی

وزادانی که از طریق زایمان طبیعی متولد می شوند، چه بهبه لحاظ سلامت جسمی، هم در دوران نوزادی و هم در سنین بالاتر، عوارض کم تری به همرته خواهند داشت.در واقع این نوزادان زودتر از سایر نوزادهایی که از طریق زایمان سزارین از شیر مادر تغذیه می کنند ومشکلات تنفسی کم تری دارند.

مزایای زایمان طبیعی بسیار متعدد هستند و از نظر فیزیکی، روانی و حتی اقتصادی می‌توانند مادر و نوزاد را تحت تأثیر قرار دهند. در ادامه به برخی از این مزایا می‌پردازیم:

تنفس نوزاد

نقش زایمان به روش طبیعی در تنفس کودک از اهمیتِ ویژه‌ای برخوردار است. زمانی که نوزاد در رحم است، ریه‌های او پر از مایع آمنیوتیک بوده و در حین زایمان این مایع تا حدودی خارج می‌شود. علل مشکلات تنفسی در حینِ زایمان به‌‌صورت قطعی معلوم نیست؛ اما تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی بدن مادر و جنین طی زایمان به روش طبیعی، برای رشد و تکامل نوزاد تأثیر بسیاری دارد؛ زیرا دردِ زایمان برای مادر باردار و آزاد شدن هورمون‌های او منجر به رشد ریه‌های نوزاد می‌‌شود. همچنین در حین زایمان، نوزاد هورمون کاتچول آمین آزاد می‌کند که این هورمون باعث رشد ریه‌های نوزاد خواهد شد. در دورانِ بارداری، فشارها‌یی که از طرف مادرِ باردار بر نوزاد است که همین امر باعث انقباض ریه‌های نوزاد، کاهش خون و اکسیژن شده و در حین زایمان، مایع درون ریه‌های نوزاد خالی می‌شود و در نتیجه تنفس بهتر خواهد شد.

قوی‌تر شدن سیستم ایمنی نوزاد

نوزادان در بدو تولد سیستم ایمنی نابالغی دارند که باید به قوی شدن سیستم ایمنی نوزاد کمک کرد. نوزادانی که به صورت طبیعی به دنیا می‌آیند، از طرف مادر باکتری‌های مفیدی را دریافت می‌کنند که رویِ سیستم ایمنی نوزاد و سلامت روده‌های او تأثیر مستقیم دارد.

در زایمان طبیعی به خاطر گلبول‌های سفید نوزاد که در واقع سطح کاتکول آمین را نیز افزایش می‌دهند، ایمنی نوزاد بیشتر شده و از او محافظت می‌کند. گلوکز بر رشد سلول‌های مغز نوزاد تأثیر مستقیم دارد. افت قند خون می‌تواند خطرات بسیاری داشته باشد و سلول مغزی جنین به خطر بیفتد؛ اما در زایمان به روش طبیعی این افت قند کم‌تر بوده و نوزاد انرژی بیشتری را هم دریافت می‌کند. سطح قند خون نوزاد پس از تولد به دلیل گلوکز شیر مادر می‌تواند تأمین شود. در زایمانِ فیزیولوژیک از همان بدو تولد، نوزاد به آغوش مادر می‌رود و با شیردهی اولیه ارتباطی مستقیم با مادر خود ایجاد کرده که همین امر باعث آرامش نوزاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: زگیل تناسلی در بارداری

بازیابی سریع‌تر مادر

زایمان طبیعی معمولاً به مادر کمک می‌کند که سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. به دلیل عدم نیاز به جراحی و شکافتن بافت‌های بدن، مادر درد و ناراحتی کمتری را تجربه می‌کند و دوران نقاهت کوتاه‌تری دارد.
بهبود سریع‌تر به مادر این امکان را می‌دهد که بهتر و با انرژی بیشتری به مراقبت از نوزاد خود بپردازد. این موضوع به‌ویژه در روزهای اولیه پس از تولد که نوزاد نیاز به مراقبت‌های مداوم دارد، اهمیت ویژه‌ای دارد.
همچنین، عدم وجود زخم‌های جراحی به معنای کاهش احتمال عفونت و مشکلات ناشی از آن است که می‌تواند به سلامتی کلی مادر کمک کند.

کاهش خطر عوارض پزشکی برای مادر

زایمان طبیعی نسبت به زایمان سزارین خطر عوارض پزشکی مانند خونریزی شدید، لخته‌های خونی، عفونت و مشکلات ناشی از بیهوشی را کاهش می‌دهد. در زایمان طبیعی نیازی به برش جراحی نیست، که این موضوع احتمال آسیب به ارگان‌های داخلی را نیز به حداقل می‌رساند.
علاوه بر این، زنانی که زایمان طبیعی انجام می‌دهند، معمولاً در بارداری‌های بعدی نیز با خطرات کمتری روبرو هستند. برای مثال، ریسک مشکلاتی مانند جفت سرراهی یا چسبندگی جفت در بارداری‌های آینده در زنانی که سزارین انجام داده‌اند بیشتر است.
این مزایا به مادر کمک می‌کنند که دوران بارداری و زایمان راحت‌تری را تجربه کرده و از سلامت کلی خود مطمئن‌تر باشد.

پیوند عاطفی بهتر بین مادر و نوزاد

زایمان طبیعی معمولاً به مادر این فرصت را می‌دهد که بلافاصله پس از تولد، نوزاد خود را در آغوش بگیرد. این تماس اولیه نه تنها باعث آرامش نوزاد می‌شود، بلکه به مادر کمک می‌کند تا ارتباط عمیق‌تری با فرزند خود برقرار کند.
این تماس اولیه، تولید هورمون‌هایی مانند اکسی‌توسین را در بدن مادر تحریک می‌کند که به تقویت احساس عشق و مراقبت نسبت به نوزاد کمک می‌کند. این هورمون همچنین نقش مهمی در تسهیل شیردهی ایفا می‌کند.
علاوه بر این، قرار گرفتن نوزاد روی سینه مادر بلافاصله پس از زایمان، به تنظیم ضربان قلب، دمای بدن و سطح قند خون او کمک می‌کند که این فرآیند‌ها برای سلامت کلی نوزاد حیاتی هستند.

تقویت توانایی‌های بدنی مادر

زایمان طبیعی به مادر این امکان را می‌دهد که توانایی‌های بدنی خود را در کنترل درد و مدیریت فرایند زایمان بهبود ببخشد. مادران اغلب از زایمان طبیعی به‌عنوان تجربه‌ای توانمندکننده یاد می‌کنند که به آن‌ها حس اعتمادبه‌نفس می‌دهد.
فرآیند زایمان طبیعی باعث می‌شود که مادر بتواند از قدرت طبیعی بدن خود استفاده کند و توانایی‌های فیزیکی خود را بشناسد. این تجربه می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت روانی او داشته باشد و احساس موفقیت و توانایی را در او تقویت کند.
همچنین، مشارکت فعال مادر در فرآیند زایمان به او این امکان را می‌دهد که کنترل بیشتری بر روند زایمان داشته باشد که می‌تواند استرس و اضطراب او را کاهش دهد.

مزایای اقتصادی

زایمان طبیعی به دلیل نیاز نداشتن به جراحی و تجهیزات پیشرفته معمولاً هزینه‌های کمتری دارد. این موضوع می‌تواند بار مالی کمتری را برای خانواده به همراه داشته باشد.
همچنین، کاهش مدت بستری در بیمارستان باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود. بیمارستان‌ها هزینه‌های مرتبط با اتاق عمل، داروهای بیهوشی و مراقبت‌های پس از عمل را برای زایمان طبیعی دریافت نمی‌کنند.
علاوه بر این، مادرانی که زایمان طبیعی را تجربه می‌کنند، به دلیل بهبود سریع‌تر، کمتر نیاز به مرخصی‌های طولانی‌مدت یا حمایت‌های مالی بیشتر دارند.

تقویت سیستم ایمنی نوزاد

زایمان طبیعی به نوزاد کمک می‌کند تا در هنگام عبور از کانال زایمان، در معرض باکتری‌های مفید بدن مادر قرار گیرد. این باکتری‌ها به توسعه میکروبیوم روده نوزاد کمک می‌کنند که نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد.
علاوه بر این، تماس پوست به پوست بلافاصله پس از زایمان طبیعی بیشتر امکان‌پذیر است که این امر برای تقویت پیوند عاطفی و تنظیم دمای بدن و قند خون نوزاد اهمیت دارد.
همچنین، نوزادانی که به صورت طبیعی متولد می‌شوند، معمولاً مشکلات کمتری در زمینه تنفسی و عملکرد ریه دارند، زیرا هنگام عبور از کانال زایمان، مایعات اضافی از ریه‌هایشان خارج می‌شود.

بیشتر بخوانید: تپش قلب در بارداری

زایمان طبیعی چگونه انجام می شود؟

زایمان طبیعی به فرآیندی گفته می‌شود که در آن نوزاد بدون مداخله جراحی و به صورت طبیعی از طریق کانال زایمان متولد می‌شود. این فرآیند شامل چند مرحله است که هر کدام نقش مهمی در آماده‌سازی بدن مادر و تولد نوزاد دارند. در ادامه به توضیح مراحل زایمان طبیعی می‌پردازیم:

۱. مرحله اول: شروع انقباضات و باز شدن دهانه رحم

این مرحله با شروع انقباضات رحم آغاز می‌شود که به تدریج شدیدتر و منظم‌تر می‌شوند. این انقباضات باعث نرم شدن، کوتاه شدن و باز شدن دهانه رحم می‌شوند تا نوزاد بتواند از کانال زایمان عبور کند.
این مرحله ممکن است چندین ساعت طول بکشد، به خصوص در زایمان اول. دهانه رحم باید تا حدود ۱۰ سانتی‌متر باز شود تا نوزاد بتواند خارج شود. مادر در این مرحله ممکن است احساس درد و فشار کند، اما با کمک تکنیک‌های تنفسی و آرام‌سازی می‌توان این مرحله را مدیریت کرد.
در این مرحله، پزشک یا ماما وضعیت مادر و نوزاد را به دقت تحت نظر می‌گیرند و از پیشرفت فرآیند اطمینان حاصل می‌کنند.

۲. مرحله دوم: خروج نوزاد

پس از باز شدن کامل دهانه رحم، مادر شروع به فشار دادن می‌کند تا نوزاد از کانال زایمان عبور کند. این مرحله نیازمند همکاری فعال مادر و حمایت تیم پزشکی است.
با هر انقباض، مادر نوزاد را به سمت پایین کانال زایمان هدایت می‌کند. زمانی که سر نوزاد به طور کامل از کانال زایمان خارج شود، پزشک یا ماما به آرامی بقیه بدن او را خارج می‌کنند.
این مرحله ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد، بسته به موقعیت نوزاد و توانایی مادر در فشار دادن. پس از تولد، نوزاد روی سینه مادر قرار می‌گیرد تا تماس پوست به پوست برقرار شود که برای تنظیم دمای بدن و پیوند عاطفی بسیار مفید است.

۳. مرحله سوم: خروج جفت

پس از تولد نوزاد، انقباضات رحم ادامه می‌یابد تا جفت از دیواره رحم جدا شده و خارج شود. این مرحله معمولاً بین ۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و نسبت به مراحل قبلی درد کمتری دارد. این عمل باید توسط بهترین متخصص زنان انجام شود. پزشک اطمینان حاصل می‌کنند که جفت به طور کامل خارج شده است، زیرا باقی ماندن قسمت‌هایی از آن در رحم می‌تواند منجر به عوارضی مانند عفونت یا خونریزی شود. پس از خروج جفت، در صورت نیاز، هرگونه پارگی در ناحیه واژن یا پرینه بخیه زده می‌شود و مادر می‌تواند استراحت کند و به مراقبت از نوزاد خود بپردازد.

نکات مهم پس از زایمان طبیعی

پس از زایمان طبیعی، دوران نقاهت برای مادر و مراقبت از نوزاد اهمیت زیادی دارد. رعایت برخی نکات می‌تواند به بهبودی سریع‌تر مادر و سلامتی بهتر نوزاد کمک کند. در ادامه به نکات مهم پس از زایمان طبیعی اشاره می‌کنیم:

استراحت کافی و مدیریت خستگی

پس از زایمان، بدن مادر نیاز به استراحت و بازسازی دارد. اگرچه مراقبت از نوزاد اولویت است، اما مادر باید زمانی را برای استراحت و خواب کافی اختصاص دهد.
خواب کوتاه در فواصل شیردهی می‌تواند به کاهش خستگی کمک کند. همچنین، بهتر است سایر اعضای خانواده در انجام کارهای روزمره به مادر کمک کنند تا او بتواند انرژی لازم را بازیابد.
استراحت کافی به بدن مادر اجازه می‌دهد تا سریع‌تر به حالت طبیعی بازگردد و از مشکلاتی مانند افسردگی پس از زایمان پیشگیری کند.

تغذیه مناسب و آبرسانی به بدن

تغذیه سالم و متعادل برای بهبودی مادر و تولید شیر باکیفیت ضروری است. مادر باید غذاهایی غنی از پروتئین، آهن، ویتامین‌ها و فیبر مصرف کند تا انرژی کافی برای مراقبت از نوزاد داشته باشد.
همچنین، نوشیدن مایعات کافی، به‌ویژه آب، به جلوگیری از کم‌آبی بدن و افزایش تولید شیر کمک می‌کند. مصرف غذاهای سبک و هضم‌پذیر در روزهای اولیه پس از زایمان نیز توصیه می‌شود.
برای بهبود سریع‌تر، بهتر است از مصرف غذاهای چرب، شور و فرآوری‌شده اجتناب شود.

مراقبت از بخیه‌ها یا ناحیه پرینه

اگر مادر در هنگام زایمان طبیعی دچار پارگی یا نیاز به بخیه شده باشد، مراقبت از این ناحیه اهمیت دارد. رعایت بهداشت و شست‌وشوی ملایم با آب گرم و خشک کردن ناحیه پرینه می‌تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند.
استفاده از کمپرس سرد یا داروهای تجویز شده توسط پزشک می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند. همچنین، نشستن در لگن آب گرم (نشستن در آب نمک) برای بهبود سریع‌تر زخم‌ها مفید است.
در صورت مشاهده علائمی مانند قرمزی، تورم یا درد شدید، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.

.شیردهی و مراقبت از نوزاد

شیردهی بلافاصله پس از زایمان طبیعی، ارتباط عاطفی قوی بین مادر و نوزاد ایجاد می‌کند و به تنظیم هورمون‌های مادر کمک می‌کند. همچنین، شیر مادر اولین غذای کامل و مغذی برای نوزاد است که ایمنی او را تقویت می‌کند.
مادر باید به علائم گرسنگی نوزاد توجه کند و در فواصل منظم شیردهی کند. در صورت بروز مشکلاتی مانند درد در هنگام شیردهی یا ترک نوک سینه، مشورت با مشاور شیردهی مفید است.
تماس پوست به پوست با نوزاد به تنظیم دمای بدن و ضربان قلب او کمک کرده و آرامش مادر و نوزاد را افزایش می‌دهد.

. پیگیری وضعیت سلامت مادر و نوزاد

پس از زایمان طبیعی، ویزیت‌های پزشکی منظم برای ارزیابی وضعیت سلامت مادر و نوزاد ضروری است. پزشک ممکن است برای اطمینان از بهبود زخم‌ها، وضعیت رحم و سطح هموگلوبین خون مادر بررسی‌های لازم را انجام دهد.
همچنین، ارزیابی رشد و سلامت نوزاد، از جمله وزن‌گیری، تغذیه و واکسن‌ها، در این ویزیت‌ها انجام می‌شود.
اگر مادر علائمی مانند خونریزی شدید، تب یا افسردگی شدید را تجربه کرد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.

 مراقبت از سلامت روانی مادر

زایمان طبیعی تجربه‌ای خاص است که می‌تواند با تغییرات هورمونی و فشارهای جدید همراه باشد. طبیعی است که مادر احساس خستگی، اضطراب یا حتی گریه‌های گاه‌وبیگاه داشته باشد.
با این حال، اگر این احساسات شدت بگیرند یا طولانی شوند، ممکن است نشانه افسردگی پس از زایمان باشد که نیاز به مشاوره تخصصی دارد. ارتباط با دوستان، خانواده یا گروه‌های حمایتی می‌تواند به بهبود حال روانی مادر کمک کند.
همچنین، انجام تمرینات آرام‌سازی مانند مدیتیشن یا یوگای سبک می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.

نتیجه گیری

زایمان طبیعی به‌عنوان یکی از روش‌های معمول و ایمن برای تولد نوزاد، مزایای قابل توجهی هم برای مادر و هم برای نوزاد دارد. این روش، علاوه بر کاهش عوارض جراحی و بهبود سریع‌تر مادر، امکان تجربه یک فرآیند طبیعی و کم‌خطرتر را فراهم می‌کند. همچنین، تماس اولیه پوست با پوست بین مادر و نوزاد، که در زایمان طبیعی بیشتر امکان‌پذیر است، نقش مهمی در تقویت ارتباط عاطفی و شروع بهتر شیردهی دارد. با این حال، موفقیت در این روش نیازمند آمادگی جسمانی و روانی مادر، مراقبت‌های پزشکی مناسب، و همراهی تیم درمانی ماهر است. انتخاب روش زایمان باید با توجه به شرایط سلامتی مادر و نوزاد، و با مشورت پزشک متخصص انجام شود تا بهترین و ایمن‌ترین نتیجه حاصل گردد.