عمل سرکلاژ چیست و چگونه انجام می شود؟

آیا می خواهید بدانید عمل سرکلاژ رحم چیست و چگونه انجام می شود؟ شاید شما هم از آن دسته افرادی باشید که تا به حال نام سرکلاژ به گوش شما خورده است. اما اطلاعات کافی در این زمینه ندارید. ما در ادامه به طور کامل عمل سرکلاژ را برای شما شرح خواهیم داد تا اطلاعات کاملی در این زمینه بدست آورید.

عمل سرکلاژ چیست؟

رحم عضوی از بدن بانوان است که جنین درون آن رشد می کند و تکامل می یابد. تا زمانی که جنین آماده ی تولد شود در رحم باقی می ماند. یکی از اجزای تشکیل دهنده ی رحم، گردن رحم می باشد. گردن رحم جایی است که رحم به واژن باز می شود. تا زمانی که نوزاد متولد می شود، می بایست گردن رحم محکم و سفت به صورت بسته بماند. تا جنین به صورت سالم و صحیح متولد شود.

ادر برخی از بانوان گردن رحم ضعیف و یا کوتاه است. که همین امر سبب می شود، جنین نتواند در رحم به شکل صحیح رشد یابد. به این عارضه، نارسایی گردن رحم می گویند. هنگامی که گردن رحم ضعف دارد و نمی تواند جنین را در رحم تحمل کند، ممکن است سبب سقط جنین شود. در چنین شرایطی سرکلاژ به منظور درمان این عارضه توسط بهترین متخصص زنان انجام می شود.

عمل سرکلاژ به معنای دوختن دهانه ی رحم است. این عمل به منظور این که سرویکس بسته بماند انجام می شود. این عمل هنگامی انجام می شود که پزشک متخصص زنان تشخیص دهد رحم دچار ضعف است. و کوتاهی گردن رحم ممکن است موجب به زایمان زودرس بشود. در چنین شرایطی پزشک برای بیمار عمل سرکلاژ را انجام می دهد. تا دهانه ی رحم بسته بماند و جنین تا زمان تولد در رحم حفظ شود.

در طول ماه های ابتدایی دوران بارداری اگر پزشک متخصص تشخیص دهد دهانه ی رحم دچار سستی یا بی کفایتی شده است، به بیمار عمل سرکلاژ را توصیه می کند. تا بتواند به این شیوه از زایمان زودرس و یا سقط جنین جلوگیری کند. پزشک متخصص زنان و زایمان قبل از آن که دهانه ی رحم دچار سستی شود، باید عمل سرکلاژ سرویکس را انجام دهد. بازه ی زمانی مشخص شده برای این عمل در هفته های 12 الی 14 بارداری می باشد. به طور کلی باید بگوییم بعد از هفته ی 24 بارداری به بعد این عمل، انجام نمی شود.

مزایای عمل سرکلاژ

عمل سرکلاژ (Cerclage) که به عنوان بخیه‌گذاری دهانه رحم نیز شناخته می‌شود، معمولاً برای زنانی انجام می‌شود که دچار نارسایی دهانه رحم هستند و خطر زایمان زودرس یا سقط جنین دارند. در این روش، دهانه رحم با استفاده از بخیه محکم بسته می‌شود تا از باز شدن زودهنگام آن در طول بارداری جلوگیری شود. این عمل مزایای متعددی دارد که به شرح زیر است:

کاهش خطر زایمان زودرس:

   سرکلاژ به تثبیت دهانه رحم کمک می‌کند و از باز شدن زودهنگام آن در دوران بارداری جلوگیری می‌کند، که در نتیجه خطر زایمان زودرس کاهش می‌یابد.

افزایش احتمال موفقیت بارداری:

   این عمل برای زنانی که سابقه سقط جنین یا زایمان زودرس به دلیل نارسایی دهانه رحم دارند، می‌تواند شانس بارداری موفق و به‌موقع را افزایش دهد.

حفظ طول دهانه رحم:

   سرکلاژ به نگه‌داشتن دهانه رحم در حالت بسته و جلوگیری از کوتاه شدن آن کمک می‌کند. طول مناسب دهانه رحم یکی از عوامل کلیدی در حفظ بارداری است.

پیشگیری از فشار بر دهانه رحم:

   با افزایش وزن جنین و فشار ناشی از آن در طول بارداری، دهانه رحم ممکن است باز شود. سرکلاژ با کمک به تقویت و بسته نگه‌داشتن دهانه رحم، فشار وارده را کاهش می‌دهد.

ایمنی نسبی و عوارض کم:

   این عمل نسبتاً ایمن است و در بسیاری از موارد موفقیت‌آمیز است. عوارض معمولاً کم و قابل مدیریت هستند، به‌ویژه اگر به موقع و تحت نظر پزشک انجام شود. عمل سرکلاژ برای زنانی که در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند، می‌تواند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه مهم محسوب شود و بارداری سالم‌تری را تضمین کند.

عمل سرکلاژ چه زمانی انجام می شود؟

عمل سرکلاژ معمولاً در مواقعی انجام می‌شود که پزشک تشخیص دهد دهانه رحم توانایی کافی برای بسته نگه‌داشتن خود تا زمان مناسب برای زایمان را ندارد. این مشکل معمولاً به عنوان نارسایی دهانه رحم شناخته می‌شود. زمان مناسب برای انجام این عمل به شرایط خاص بیمار و سابقه بارداری او بستگی دارد. در ادامه به برخی از زمان‌های رایج برای انجام سرکلاژ اشاره می‌شود:

1. بین هفته‌های 12 تا 14 بارداری: 

   این بازه زمانی، رایج‌ترین زمان برای انجام سرکلاژ پیشگیرانه است. اگر خانم باردار سابقه زایمان زودرس یا سقط جنین به دلیل نارسایی دهانه رحم داشته باشد، پزشک ممکن است در سه‌ماهه اول بارداری این عمل را پیشنهاد کند تا از مشکلات مشابه جلوگیری شود.

• در صورت تشخیص کوتاه شدن دهانه رحم در طول بارداری: 

   اگر در طول بارداری و به خصوص در سه‌ماهه دوم، پزشک با سونوگرافی تشخیص دهد که دهانه رحم کوتاه شده است و خطر زایمان زودرس وجود دارد، سرکلاژ اضطراری ممکن است انجام شود. این معمولاً بین هفته‌های 16 تا 24 بارداری انجام می‌شود.

• بعد از علائم بالینی نارسایی دهانه رحم: 

   در مواردی که علائمی مانند باز شدن زودهنگام دهانه رحم بدون انقباضات رحمی دیده شود، سرکلاژ ممکن است به عنوان یک اقدام اضطراری در نظر گرفته شود. این عمل معمولاً تا قبل از هفته 24 بارداری قابل انجام است، چرا که بعد از این زمان خطرات بیشتری دارد و انجام آن کمتر توصیه می‌شود.

• پس از بارداری‌های ناموفق قبلی:

   اگر خانمی در بارداری‌های قبلی خود به دلیل نارسایی دهانه رحم دچار سقط جنین یا زایمان زودرس شده باشد، پزشک ممکن است در بارداری بعدی سرکلاژ پیشگیرانه را زودتر انجام دهد تا از بروز مشکلات مشابه جلوگیری کند.

در هر صورت، تصمیم‌گیری درباره زمان انجام عمل سرکلاژ باید توسط پزشک متخصص زنان و با توجه به شرایط فردی بیمار، سابقه بارداری و وضعیت فعلی دهانه رحم انجام شود.

اقدامات قبل از عمل سرکلاژ

قبل از انجام عمل سرکلاژ، برای اطمینان از موفقیت عمل و کاهش خطرات احتمالی، نیاز به انجام چندین اقدام و رعایت نکاتی وجود دارد. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:

ارزیابی پزشکی کامل:

   – قبل از انجام سرکلاژ، پزشک باید ارزیابی کاملی از وضعیت بیمار انجام دهد. این شامل بررسی تاریخچه بارداری، سقط جنین‌های قبلی، و وضعیت فعلی دهانه رحم است.

   – سونوگرافی برای اندازه‌گیری طول دهانه رحم و بررسی شرایط بارداری الزامی است.

آزمایش‌های لازم:

   – پزشک ممکن است آزمایش‌های مختلفی را تجویز کند تا از سلامت عمومی بیمار اطمینان حاصل کند. این آزمایش‌ها ممکن است شامل آزمایش‌های خونی، بررسی عفونت‌ها، و غربالگری بیماری‌های مقاربتی باشد.

   – در صورتی که عفونت در ناحیه تناسلی وجود داشته باشد، باید قبل از عمل درمان شود.

مصرف داروهای تجویزی:

   – پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش احتمال عفونت، بهبود وضعیت دهانه رحم یا کاهش انقباضات رحمی تجویز کند.

   – در برخی موارد، داروهایی مانند پروژسترون برای کمک به تثبیت بارداری و کاهش احتمال زایمان زودرس تجویز می‌شود.

پرهیز از غذا و نوشیدنی:

   – اگر عمل سرکلاژ تحت بیهوشی عمومی انجام شود، بیمار معمولاً باید از چند ساعت قبل از عمل (معمولاً 8 ساعت) از خوردن و آشامیدن پرهیز کند. این مورد به کاهش خطرات مرتبط با بیهوشی کمک می‌کند.

محدودیت فعالیت‌های بدنی:

   – پیش از عمل، بیمار باید از فعالیت‌های سنگین، بلند کردن اجسام سنگین، و فعالیت‌هایی که باعث فشار بر دهانه رحم می‌شوند، پرهیز کند.

مشاوره با پزشک:

   – مشاوره کامل با پزشک در مورد روند عمل، خطرات احتمالی، و انتظارات بعد از عمل ضروری است. بیمار باید هرگونه سوال یا نگرانی را با پزشک در میان بگذارد.

   – همچنین باید در مورد نحوه مراقبت‌های بعد از عمل و هرگونه دارو یا مراقبت‌های خاصی که نیاز است، آگاهی کامل داشته باشد.

تعیین زمان مناسب برای عمل:

   – زمان انجام سرکلاژ معمولاً بین هفته‌های 12 تا 14 بارداری است، اما ممکن است بسته به شرایط خاص بیمار، این زمان تغییر کند. پزشک زمان مناسب را با توجه به وضعیت دهانه رحم و سابقه بارداری تعیین می‌کند.

رعایت این نکات و اقدامات به پیشگیری از مشکلات احتمالی کمک می‌کند و شانس موفقیت عمل سرکلاژ را افزایش می‌دهد. همچنین بعد از عمل، استراحت و پیگیری دقیق توصیه‌های پزشک برای حفظ بارداری سالم ضروری است.

عمل سرکلاژ سرویکس چگونه انجام می شود؟

عمل سرکلاژ به شیوه های مختلف قابلیت انجام شدن دارد. پزشک متخصص زنان این عمل را با بیهوشی و یا بی حسی موضعی در ناحیه واژن انجام می دهد. روش انجام این عمل این گونه است که پزشک متخصص دستگاهی پدالی شکل را که به قاشق شبیه است و اسپکولوم نام دارد، به درون واژن خانم فرو می کند. سپس با استفاده از این دستگاه دیواره های واژن را از هم باز می کند. تا بتواند جراحی را انجام دهد و دهانه ی رحم را بدوزد. متداول ترین روش های انجام عمل سرکلاژ به صورت زیر هستند:

• روش اول: در روش اول انجام این عمل، پزشک سر تا سر دهانه ی رحم را با بخیه می دوزد. و از سقط جنین یا زایمان زود رس جلوگیری می کند.
• روش دوم: در روش دوم این عمل زنان، پزشک نواری را دور گردنه ی رحم گره می زند. و سپس محل مورد نظر را توسط بخیه می دوزد.
• روش سوم: در یکی دیگر از روش های عمل سرکلاژ، پزشک برش کوچکی را در دهانه ی رحم می زند. و سپس نواری را در دهانه ی رحم می دوزد و نوار را در محل برش جمع می کند.

اگر پزشک مربوطه نارسایی گردن رحم را دیر تشخیص بدهد، مایع آمونیاتیک موجود در رحم به بیرون از رحم می ریزد. و پزشک می تواند این امر را به وسیله قرار دادن یک لوله ی باریک در دهانه رحم، کنترل کند.

هدف عمل سرکلاژ این است که دهانه ی رحم را بسته نگه دارد. این عمل موجب می شود جنین قبل از خروج از رحم به صورت کامل تکامل پیدا کند. پزشک متخصص، گردن رحم را در هفته ی 12 می دوزد. جنین می بایست در هفته ی 37 بارداری از رحم خارج شود تا زندگی بیرون از رحم را تجربه کند. هنگامی که مادر برای زایمان آماده می شود، پزشک بخیه ها را بر می دارد. تا دهانه ی رحم باز شود و جنین بتواند متولد شود.

مراقبت های بعد از عمل سرکلاژ

بعد از عمل سرکلاژ، مراقبت‌های خاصی برای جلوگیری از عوارض و حفظ سلامت بارداری ضروری است. این مراقبت‌ها به بهبود سریع‌تر و کاهش خطرات کمک می‌کنند. برخی از مهم‌ترین اقدامات مراقبتی بعد از عمل سرکلاژ به شرح زیر است:

استراحت مطلق یا نسبی:

معمولاً پزشک توصیه می‌کند که بیمار برای مدتی پس از عمل استراحت کند. ممکن است استراحت مطلق یا نسبی (اجتناب از ایستادن طولانی‌مدت یا فعالیت‌های سنگین) تجویز شود تا از فشار بر دهانه رحم جلوگیری شود. بسته به وضعیت بیمار، مدت زمان استراحت ممکن است بین چند روز تا چند هفته متغیر باشد.

پرهیز از فعالیت‌های سنگین:

 بعد از عمل، بیمار باید از بلند کردن اجسام سنگین، ورزش‌های شدید، و فعالیت‌هایی که فشار زیادی بر ناحیه شکم و لگن وارد می‌کند، خودداری کند. همچنین باید از انجام هرگونه فعالیت جنسی برای مدتی که پزشک تعیین می‌کند، پرهیز شود.

مصرف داروهای تجویز شده:

پزشک ممکن است داروهایی برای جلوگیری از عفونت (آنتی‌بیوتیک‌ها) یا داروهایی برای کاهش انقباضات رحمی تجویز کند. مصرف دقیق این داروها طبق دستور پزشک بسیار مهم است. در برخی موارد، داروهای هورمونی مانند پروژسترون نیز ممکن است برای تقویت بارداری تجویز شود.

مراقبت از علائم غیرعادی:

 بیمار باید به علائم غیرعادی مانند درد شدید، خونریزی زیاد، تب، ترشحات غیرطبیعی از واژن یا انقباضات رحمی توجه کند. این علائم ممکن است نشانه‌هایی از عفونت یا نارسایی بخیه‌ها باشند و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند. مشاهده لکه‌بینی یا خونریزی خفیف بعد از عمل معمول است، اما در صورت شدید شدن باید فوراً با پزشک مشورت شود.

پیگیری جلسات پزشکی:

 پس از عمل، بیمار باید به طور مرتب برای معاینه و پیگیری وضعیت دهانه رحم و بارداری به پزشک مراجعه کند. این معاینات برای اطمینان از موفقیت‌آمیز بودن سرکلاژ و بررسی وضعیت بخیه‌ها انجام می‌شود. پزشک ممکن است از سونوگرافی برای بررسی طول دهانه رحم استفاده کند.

رعایت بهداشت فردی:

رعایت بهداشت فردی و استفاده از لباس‌های زیر تمیز و راحت بسیار مهم است. در صورت تجویز، از شوینده‌های مناسب برای ناحیه تناسلی استفاده شود تا از عفونت جلوگیری شود.

آمادگی برای زایمان:

بخیه‌های سرکلاژ معمولاً در هفته 37 بارداری یا کمی قبل از زایمان برداشته می‌شوند تا دهانه رحم برای زایمان آماده شود. اگر زایمان به صورت سزارین برنامه‌ریزی شده باشد، ممکن است بخیه‌ها در طول زایمان سزارین برداشته شوند. در برخی موارد خاص، اگر علائم زایمان زودرس مشاهده شود، پزشک ممکن است تصمیم به برداشتن بخیه‌ها بگیرد.

مراقبت روانی:

استرس و نگرانی در مورد بارداری پس از عمل سرکلاژ امری طبیعی است. بیمار می‌تواند با پزشک یا مشاور در مورد نگرانی‌های خود صحبت کند و از حمایت خانواده و اطرافیان بهره‌مند شود.

رعایت دقیق این مراقبت‌ها و دستورات پزشکی، به حفظ سلامت بارداری و موفقیت‌آمیز بودن عمل سرکلاژ کمک می‌کند و خطر زایمان زودرس را کاهش می‌دهد.

عمل سرکلاژ رحم برای چه کسانی توصیه می شود؟

پزشک متخصص زنان ممکن است عمل سرکلاژ را برای تعدادی از بانوان باردار پیشنهاد کند که مهم ترین آن ها به شرح زیر می باشند:

• خانم های بارداری که به طور ذاتی و طبیعی دهانه ی رحم آن ها ضعیف است. همین ضعف موجب می شود مادر نتواند جنین را نگه دارد. و در نتیجه ی آن، جنین سقط شود و یا مادر دچار زایمان زودرس شود.
• خانم های بارداری که سرویکس آن ها در بارداری های قبل دچار آسیب شده است. ممکن است دهانه رحم مادر در زایمان طبیعی قبلی مورد آسیب واقع شده باشد. و به همان صورت باقی مانده باشد. در چنین حالتی مادر برای زایمان بعد باید در صدد رفع این آسیب بربیاد. تا بتواند جنین خود را سالم و به موقع به دنیا بیاورد.

 

آیا عمل سرکلاژ خطر و عوارض دارد؟

یکی از مهم ترین سوالاتی که در باب انجام این عمل وجود دارد، خطرات و عوارضی است که ممکن است بعد از عمل پیش بیاید. این عمل، یک عمل جراحی امن است اما ممکن است خطراتی را نیز به دنبال داشته باشد که شامل موارد زیر می شوند:

• عفونت کردن در ناحیه واژن
• انقباض زودرس ماهیچه های واژن
• پارگی زودرس غشا
• و …

اما راه حل چیست؟ یک پزشک زنان ماهر می تواند با روش های پزشکی صحیح انجام این عمل، از خطرات بعدی جلوگیری کند.

نتیجه گیری

عمل سرکلاژ یکی از روش‌های پزشکی مؤثر برای پیشگیری از زایمان زودرس در زنانی است که دهانه رحم ضعیف یا نارسایی دهانه رحم دارند. این عمل معمولاً در سه ماهه دوم بارداری انجام می‌شود و با بستن دهانه رحم به وسیله بخیه، کمک می‌کند تا بارداری تا زمان مناسب ادامه یابد. سرکلاژ به‌طور قابل توجهی خطرات مربوط به زایمان زودرس را کاهش می‌دهد و شانس به دنیا آوردن نوزادی سالم را افزایش می‌دهد. با این حال، این عمل ممکن است عوارضی مانند عفونت یا خونریزی داشته باشد، بنابراین لازم است که تحت نظر پزشک متخصص و با مراقبت‌های لازم انجام شود.