بی اختیاری ادرار در خانم ها

بی اختیاری ادرار در زنان یکی از مشکلات عمده در زمان بالا رفتن سن و خصوصا بعد از زایمان های متعدد است که قابل درمان بوده و فقط کافیست تا برای این امر به بهترین متخصص زنان مراجعه کنید. بی اختیاری ادرار در خانم ها می‌تواند به یکی از بزرگترین چالش های وی تبدیل شود و حتی در زندگی روزمره وی تاثیر منفی بگذارد. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در مورد انواع بی اختیاری کسب کنید.

منظور از بی اختیاری ادرار در خانم ها چیست؟

بی‌اختیاری ادرار در خانم‌ ها به وضعیتی اشاره دارد که فرد قادر به کنترل دفع ادرار خود نیست و ادرار به صورت ناخواسته و غیر ارادی از دستگاه ادراری خارج می‌شود. این شرایط در بانوان از نظر میزان و شدت متفاوت است و در برخی افراد به صورت کلی و ناگهانی و در برخی دیگر به صورت قطره ای این اتفاق شروع می‌شود. این نوع بی اختیاری ادرار معمولا در خانم هایی دیده می‌شود که زایمان داشته اند و یا وزن نوزادشان در رحم زیاد بوده و رحم به سمت پایین افتادگی پیدا کرده است.

انواع بی اختیاری ادرار در زنان

بی‌اختیاری ادرار در زنان می‌تواند به صورت مختلفی رخ می‌دهد و دسته‌ بندی ‌های مختلفی نیز برای آن وجود دارد. در ادامه، برخی از انواع بی‌اختیاری ادرار در زنان را ذکر می‌کنم :

• بی‌اختیاری ادرار تنشی (Stress Urinary Incontinence – SUI): در این نوع بی‌اختیاری ادرار، فشار فیزیکی مانند سرماخوردگی،  سرعت راه رفتن، سرفه و کار هاییبه همین اندازه ساده می‌تواند منجر به نشت ادرار شود. این نوع بی‌اختیاری ادرار معمولاً ناشی از ضعف عضلات پایین دستگاه ادراری است.
• بی‌اختیاری ادرار تنشی-رفلکسی (Mixed Urinary Incontinence – MUI): در این نوع بی‌اختیاری ادرار، علاوه بر نشت ادرار به دلیل فشار فیزیکی، نشت ادرار ناشی از تحریکات نوروژنیک نیز رخ می‌دهد. بطور معمول، ضعف عضلات پایین دستگاه ادراری در کنار عوامل عصبی باعث ایجاد این نوع بی‌اختیاری ادرار می‌شود.
• بی‌اختیاری ادرار زمانی (Urge Urinary Incontinence): در این نوع بی‌اختیاری ادرار، ادرار به صورت ناخواسته و ناگهانی با احساس فوریت از مثانه نشت می‌کند. معمولاً این مشکل ناشی از اختلالات عصبی و عضلانی مثانه خواهد بود.
•  بی‌اختیاری ادرار پیش از وقت (Overflow Urinary Incontinence): در این نوع بی‌اختیاری ادرار، مثانه بطور کامل خالی نمی‌شود و ایده‌آل نیست. این موضوع به دلیل مسدودی در مجرای ادراری، ضعف عضلات مثانه یا مشکلات نوروژنیک رخ می‌دهد.

در برخی افراد، دو یا چند نوع بی‌اختیاری ادرار همزمان وجود خواهد داشت که به عنوان بی‌اختیاری ادرار مختلط شناخته می‌شود.

انواع بی اختیاری ادراری

بی اختیاری ادرار به عوامل متعدد و همچنین انواع مختلفی بستگی دارد. در ادامه دو نوع از بی اختیاری ادرار و دلایل آن ها را به تفکیک بیان می‌کنیم.

بی اختیاری موقتی

بی‌اختیاری موقتی ادرار در زنان دلایل مختلفی برای پیدایش دارد و بهتر است که با تعدادی از رایج ترین این عوامل آشنا باشید.

• عفونت مجاری ادراری: عفونت مجاری ادراری می‌تواند باعث تحریک مثانه و بی‌اختیاری ادرار در بانوان شود. علائم دیگر این عفونت شامل سوزش و درد هنگام ادرار، تغییر در رنگ و بوی ادرار و خارج شدن  ادرار به طور تکه‌ تکه است.
• عوامل تحریک ‌کننده: مصرف مواد مانند الکل و کافئین، مصرف برخی داروها، مصرف مایعات زیاد، مصرف غذاهای تحریک‌کننده و تحریک‌ های دیگر می‌توانند بی‌اختیاری ادرار را در بانوان افزایش دهد.
• استرس و اضطراب: شرایط استرس‌ زا و دارای اضطراب می‌توانند عملکرد سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار داده و ناهنجاری ‌هایی در کنترل ادرار به وجود آورند.
• بارداری و زایمان: تغییرات طبیعی در بدن زنان باردار و پس از زایمان، به بی‌اختیاری ادرار منجر می‌شوند. تغییرات هورمونی و کاهش عضلات و اعصاب محیطی می‌توانند علت این نوع بی‌اختیاری باشند.
• عمل جراحی: بعضی از عمل‌ های جراحی در ناحیه مجاری ادراری و عضلات مرتبط به نقص در کنترل ادرار منجر می‌شوند.
• تنگ شدن مجاری ادراری: وجود تنگی در مجاری ادراری مانند سنگ مجاری ادراری، ترشحات غیرقابل کنترل و آنومالی ‌های ساختاری باعث اختلال در جریان ادرار و بی‌اختیاری آن می‌شود.
• عوامل عصبی: بی‌اختیاری ادرار ممکن است به علت ضعف عضلات مثانه یا عصب ‌هایی که کنترل ادرار را به مغز انتقال می‌دهند، ایجاد شود.
• عوامل مربوط به سن: بالا رفتن سن به طور ناخودآگاه منجر به ضعف عضلات مثانه و کاهش کنترل ادرار می‌شود.

مهم است که در صورت مواجهه با بی‌اختیاری ادرار، با بهترین متخصص زنان مشورت کنید تا علت دقیق این بی‌اختیاری را تشخیص دهد و بر اساس آن برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.

بی اختیاری مزمن

بی‌اختیاری ادرار مزمن در بانوان به دلایل مختلفی ایجاد می شود که ما در این بخش به تعدادی از آن ها اشاره خواهیم داشت.

• عضله مثانه ضعیف: ضعف عضلات مثانه باعث کاهش توانایی کنترل ادرار می‌شود و بی‌اختیاری ادرار در بانوان را رقم می‌زند. عواملی مانند بارداری و زایمان، سنین پیری، عفونت‌ های مکرر مجاری ادراری و عمل جراحی در منطقه مجاری ادراری می‌توانند عامل ضعف عضلات مثانه باشند.
• عوامل هورمونی: تغییرات هورمونی مانند خشکی مهبل در دوران یائسگی می‌تواند به اختلال در کنترل ادرار منجر شود.
• عوامل روانشناختی: استرس، اضطراب و اختلالات روانشناختی مانند اختلال اضطراب عمومی (GAD) و اختلال استرس پس‌ترومایی (PTSD) باعث بی‌اختیاری مزمن ادرار در بانوان می‌شوند.
• عوامل مادرزادی: برخی بی‌اختیاری‌ های ادرار در بانوان به علت عیب‌ ها یا نقص‌ های مادرزادی در ساختار مثانه و مجاری ادراری باشد.
• عوامل دارویی: مصرف برخی داروها مانند دیورتیک‌ها، ضداضطراب‌ها و ضدافسردگی‌ها به بی‌اختیاری ادرار مزمن در بانوان منجر خواهد شد.

تشخیص بی اختیاری ادرار در زنان

تشخیص بی‌اختیاری ادرار در زنان نیازمند بررسی دقیق توسط متخصص زنان است. در ادامه، روش ‌ها و آزمون‌ هایی که پزشک برای تشخیص بی‌اختیاری ادرار در زنان استفاده می‌کند را بررسی می‌کنیم.

• پزشک از شما سوالاتی درباره علائم، شدت و نوع بی‌اختیاری ادرار، زمان و شرایط بروز آن، عوامل تحریک ‌کننده و سایر علائم مرتبط خواهد پرسید. اطلاعاتی درباره تاریخچه پزشکی، عوامل موثر در بی‌اختیاری ادرار و داروهای مصرفی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. 
• پزشک مواردی تاثیرگذار بر بی اختیاری مانند عفونت ‌های مجاری ادراری، ضعف عضلات مثانه و عضلات پایین دستگاه ادراری، وجود انسدادها و سایر عوامل مرتبط با بی‌اختیاری ادرار را مورد بررسی قرار می‌دهد. 
• آزمایش ادرار (Urinalysis): این آزمایش شامل بررسی ادرار برای تشخیص عفونت ‌های مجاری ادراری و نشانه‌ های دیگری است که ممکن است باعث بی‌اختیاری ادرار شود.
• آزمایش‌های تکمیلی (Additional Tests): در برخی موارد، پزشک آزمایش ‌های تکمیلی دیگری انجام می‌دهد. این شامل آزمایش‌های تصویربرداری مثل سیستوگرافی و رادیولوژی، آزمایش‌ های عصب ‌شناسی و آزمایش ‌های فیزیولوژیک مثل ادرار‌سنجی می‌شود.

با توجه به نتایج این روش‌ها و تشخیص پزشک، برنامه درمانی مناسب برای بی‌اختیاری ادرار در زنان تعیین خواهد شد. 

درمان بی اختیاری ادرار در زنان

درمان بی‌اختیاری ادرار در خانم ها به علت اصلی بی‌اختیاری نیز بستگی دارد. در زیر تعدادی از روش‌ های درمانی برای برخی از علل مشترک بی‌اختیاری ادرار در زنان آورده شده است.

• تمرینات عضلانی: تمریناتی که به تقویت عضلات مثانه و عضلات پرینه‌ ای کمک می‌کنند در  بهبود کنترل ادرار نیز نقش دارند. تمرینات کِگِل معمولاً در دوران این بیماری برای بانوان توصیه می‌شوند. 
• رژیم غذایی و مایعات: مصرف مواد محرک مثل کافئین و الکل می‌تواند بی‌اختیاری ادرار را تشدید کند. مصرف مقدار کافی آب به کنترل بهتر ادرار کمک کند.
• داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که برای کنترل بی‌اختیاری ادرار موثر باشند. این داروها ممکن است شامل مهارکننده‌ های مستقیم مثانه و داروهای ضدافسردگی با اثرات مثبت بر کنترل ادرار باشند.
• تراپی روان‌شناختی: اگر عوامل روانشناختی مانند استرس و اضطراب باعث بی‌اختیاری ادرار شده است، تراپی روان‌شناختی مفید خواهد بود. این تراپی‌ها شامل تکنیک ‌های مدیریت استرس و روش‌ های تمرینی و تحرکی می‌شوند.
• عمل جراحی: در برخی موارد شدید و مقاوم به درمان، روش‌ های جراحی توصیه می‌شود. این شامل روش‌هایی مانند عملکرد تنظیم مثانه (InterStim) و عمل جراحی تنگی مجاری ادراری می‌شود.

سوالات متداول