بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی، مساله‌ای شایع است که ممکن است زنان پس از زایمان طبیعی با آن مواجه شوند. این امر زمانی رخ می‌دهد که زن به‌طور ناخواسته در دوره‌ای نتواند کنترل ادرار خود را داشته باشد. احتمال ابتلا به بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی ممکن است افزایش یابد. تقریبا یک سوم افراد بین سه ماهه دوم بارداری تا ۳ ماه اول پس از زایمان، با بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی مواجه می‌شوند. این عارضه معمولا با گذشت زمان بهبود می‌یابد. در این متن، به بررسی انواع و روش‌های درمان بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی می‌پردازیم.
بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی چیست؟
بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی در زنان نسبت به مردان دو برابر بیشتر اتفاق می‌افتد. این وضعیت بیشتر به دلیل تغییرات هورمونی است که در دوران بارداری، زایمان و یائسگی رخ می‌دهد و باعث می‌شود که زنان دچار بی اختیاری در کنترل ادرار شوند، به‌طور مشخص‌تر این وضعیت در دوران بارداری و پس از آن به دلیل کاهش قدرت عضلات کف لگن ایجاد می‌شود. این تغییرات هورمونی ممکن است باعث آسیب دیدن عضلات کف لگن در فرآیند زایمان شده و همچنین ممکن است اعصابی که مثانه را کنترل می‌کنند، آسیب ببینند که این موضوع می‌تواند به بروز بی اختیاری ادرار منجر شود.
علت بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی
بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی به عوامل مختلفی بستگی دارد که طبق تحقیقات انجام شده، افرادی که شرایط زیر را داشته باشند، در معرض این مشکل قرار می‌گیرند. انجام زایمان واژینال به عنوان عامل اصلی برای بروز بی‌اختیاری ادرار در نظر گرفته می‌شود و بر خلاف آن، افرادی که زایمان سزارین داشته‌اند، کمتر دچار این مشکل می‌شوند. عوامل مؤثر عبارتند از :
- تولد اولین نوزاد
- ابتلا به بی‌اختیاری ادرار قبل از زایمان
- تجربه زایمان طولانی مدت
- ابتلا به مشکلات مثانه
انواع مختلف بی اختیاری ادراری پس از زایمان طبیعی
برای بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی انواع مختلفی وجود دارد که معمولا به علت ناتوانی در کنترل مثانه اتفاق می‌افتد. در زیر به برخی از شایع‌ترین انواع بی‌اختیاری ادرار اشاره می‌کنیم :
- بی‌اختیاری استرسی ادرار: در این نوع بی‌اختیاری، فرد پس از زایمان طبیعی به طور غیرارادی و در اثر فعالیت‌هایی مانند عطسه کردن، سرفه کردن، خندیدن یا بلند کردن اجسام سنگین دچار نشت ادرار می‌شود.
- بی‌اختیاری فوریتی ادرار: در این نوع، فرد به طور ناگهانی و با شدت نیاز به دفع ادرار پیدا می‌کند و ممکن است قبل از رسیدن به سرویس بهداشتی، ادرار دفع شود.
- بی‌اختیاری مختلط: این نوع بی‌اختیاری ترکیبی از بی‌اختیاری استرسی و فوریتی است که شرایط سخت‌تری را برای بانوان ایجاد کرده و کنترل آن با چالش‌های بیشتری همراه است.
درمان بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی
بسیاری از مشکلات مرتبط با بی‌اختیاری ادرار در زنانی که در دوران بارداری این مشکل را تجربه کرده‌اند، پس از زایمان برطرف می‌شود. در برخی موارد، این مشکل پس از چند هفته بهبود می‌یابد، اما در موارد شدیدتر، ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد. برخی از زنان ممکن است پس از بهبودی، دوباره دچار بی‌اختیاری ادرار شوند، زیرا این مشکل در سنین بالاتر و در میان زنان بسیار شایع است. برای درمان این مشکل، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
- انجام تمرینات کگل : توصیه می‌شود که تمرینات کگل را به صورت منظم انجام دهید تا این تمرینات به یک عادت همیشگی تبدیل شوند. انجام صحیح و مکرر این تمرینات به تقویت عضلات لگن کمک کرده و کنترل ادرار را آسان‌تر می‌کند.
- کاهش مصرف کافئین : یکی دیگر از روش‌های کنترل بی‌اختیاری ادرار، کاهش مصرف کافئین است. تحقیقات نشان داده است که کاهش مصرف روزانه کافئین می‌تواند حجم ادرار را کاهش داده و به بهبود مشکل بی‌اختیاری کمک کند.
- فیزیوتراپی لگن : یکی از روش‌های درمان بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی، انجام فیزیوتراپی لگن است. این روش برای افرادی که به طور مداوم احساس نیاز به دفع ادرار دارند، حتی زمانی که مثانه آنها پر نیست، یا افرادی که نمی‌توانند مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنند، مناسب است.
- استفاده از پساری : یکی دیگر از روش‌های درمان بی‌اختیاری ادرار، استفاده از دستگاهی به نام پساری است که در واژن قرار می‌گیرد. این دستگاه با نگه داشتن مجرای ادرار یا جلوگیری از نشت آن، به کنترل بی‌اختیاری کمک می‌کند. پساری‌ها به دو صورت سفارشی و بدون نسخه در دسترس هستند. برخی از این دستگاه‌ها یکبار مصرف بوده و برخی دیگر قابلیت استفاده طولانی‌مدت دارند.
- دارو درمانی : داروهای مختلفی وجود دارند که می‌توانند به کاهش علائم بی‌اختیاری ادرار کمک کنند. پزشک ممکن است با بررسی وضعیت شما، داروهای مخصوصی برای کنترل ادرار تجویز کند.
- جراحی : در برخی موارد، برای درمان بی‌اختیاری ادرار نیاز به جراحی است. این روش به عنوان آخرین راهکار درمانی برای بهبود این وضعیت در بانوان به کار می‌رود.
در چه مواردی برای بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر در دوران بارداری دچار بی‌اختیاری ادرار خفیف شدید، جای نگرانی نیست زیرا این وضعیت کاملا شایع و طبیعی است. همچنین ممکن است این مشکل تا چند هفته پس از زایمان نیز ادامه یابد. با این حال، اگر بی‌اختیاری ادرار بیش از ۶ هفته به طول انجامید، لازم است علل آن بررسی و بهترین روش برای کنترل آن یافت شود. در این شرایط حتما به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر این، اگر بی‌اختیاری ادرار بر کیفیت زندگی یا وضعیت روحی شما تأثیر منفی گذاشته است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند بهترین راهکارها را برای کنترل و مدیریت این وضعیت پیشنهاد دهد.
سوالات متداول
در برخی موارد، فرد می‌تواند با انجام اقدامات مختلف از بروز بی‌اختیاری ادرار پیشگیری کند. به عنوان مثال، با حفظ وزن مناسب و جلوگیری از چاقی در دوران بارداری، احتمال بروز این مشکل را کاهش می‌دهید. همچنین انجام تمرینات کگل می‌تواند به پیشگیری از شروع بی‌اختیاری ادرار کمک کند.
علائم بی‌اختیاری ادرار شامل اسپاسم و فشار در ناحیه لگن، بی‌اختیاری ادرار هنگام خواب، نیاز مکرر به دستشویی رفتن (بیش از هشت بار در روز یا بیش از دو بار در شب) و نشت ادرار به دلیل بی‌اختیاری استرسی می‌باشد.
عواملی مانند ورزش کردن، خندیدن، سرفه کردن، عطسه کردن، بلند کردن اجسام سنگین، ایستادن و خم شدن به جلو می‌توانند بی‌اختیاری ادرار را تشدید کنند.
دکتر مهتاب مرجانی در سال ۱۳۶۷ با رتبه ۱۲ کنکور وارد دانشگاه علوم پزشکی تهران شد. وی درسال ۱۳۷۶ دوره تخصصی زنان، زایمان و نازایی را شروع کرد و از سال ۱۳۸۰ به عنوان متخصص زنان، زایمان و نازایی مشغول به کار شد. دوره تکمیلی لاپاراسکوپی را در محضر دکتر عادل شروین فرا گرفت و دوره های هیستروسکوپی، کلپوسکوپی و کربوکسی تراپی را هم به طور تکمیلی گذراند.
دکتر مرجانی عضو کمیته علمی انجمن زنان و مامایی ایران، عضو انجمن سرطانهای زنان، انجمن طب مادر و جنین و انجمن جراحان درون بین ایران است.
0 دیدگاه