جراحی لاپاراسکوپی چیست؟

همسو با یپشرفت علوم پزشکی، محققان و متخصصین حوزه فناوری سعی دارند روش هایی را ابداع کنند تا ضمن ایجاد بهبودی کامل برای بیمار موجب کاهش عوارض ناشی از جراحی شوند.

در عصر حاضر روش هایی به وجود آمده که توانسته جراحی های باز و تهاجمی را به جراحی هایی تبدیل کند که بزرگترین مزیت آن کم کردن دوره نقاهت است . روشی به نام لاپاراسکوپی که در حال حاضر برای تشخیص و درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود، یکی از پیشرفت های شگرف دنیای پزشکی است.

این روش در حوزه بیماری های زنان می تواند بانوانی را که به علت هراس از جراحی های باز در انجام جراحی های ضروری دچار تردید هستند را به راحتی درمان کند.

در ادامه این نوشتار بیشتر با این روش آشنا خواهید شد.

لاپاراسکوپی چیست؟

لاپاراسکوپی در واقع نوعی روش جراحی کم تهاجمی است که تنها با ایجاد چند برش کوچک بر بدن بیمار می تواند در تشخیص و درمان به بیمار کمک کند.

این دستگاه به گونه ای طراحی شده که دارای یک لوله بلند متشکل از دوربینی است که با ایجاد تصاویر واضح می تواند نمایی گسترده از وضعیت داخلی بدن را به تصویر کشد. این لوله انعطاف پذیر است و پس از ورود به بدن می تواند از پیچ و تاب های بدن عبور کرده و از قسمت های مختلف داخل بدن تصویر برداری کند. یکی از مزایای جراحی لاپاراسکوپی امکان مشاهده زنده تصاویر توسط پزشک است. همزمان با عبور این لوله ها در بدن تصاویر گرفته شده در یک نمایشگر به پزشک نمایش داده می شود و جراح می تواند وجود ناهنجاری در بدن را تشخیص دهد و برای ادامه جراحی و درمان تصمیم گیری کند.

دستگاه لاپاراسکوپی همانطور که در بالا اشاره شد دارای دو مزیت همزمان تشخیص و درمان است. به این معنا که می تواند با ایجاد کمترین برش جراح را در تشخیص بیماری کمک کند. این درحالی است که در گذشته اگر امکان تشخیص بالینی وجود نداشت جراحان مجبور به انجام جراحی باز برای تشخیص بیماری بودند و اگر ناحیه جراحی شده ناحیه آسیب دیده نبود نه تنها بیمار درمان نمی شد، بلکه به علت عوارض ناشی از جراحی باز در معرض ابتلا به عفونت و دیگر عارضه ها قرار می گرفت.

تمایز لاپاراسکوپی نسبت به جراحی باز چیست؟

شاید تا به اینجا به تفاوت اساسی این روش با جراحی باز پی برده باشید. قطعا اولین و مهمترین وجه تمایز این دو روش جراحی، در ایجاد برش ها حین جراحی است. برش هایی که در جراحی  لاپاراسکوپی ایجاد می شود 1 تا 3 برش چند میلی متری است که دوره بهبودی آن بسیار اندک خواهد بود. اما در جراحی باز جراح احتیاج به برشی  به اندازه 6 الی 12 اینچی دارد تا بتواند دید کافی نسبت به اندام های داخلی داشته باشد. برای کسانی که نگران اسکار پس از جراحی بر روی بدن خود هستند روش جراحی لاپاراسکوپی گزینه مناسبی است چرا که به دلیل کوچک بودن قطر برش ها و بخیه های پس از جراحی اثر زیادی باقی نخواهد ماند.

به یاد داشته باشید وجود دستگاه لاپاراسکوپی جراحان و بیماران را به طور کامل بی نیاز از جراحی های باز نکرده است. هنوز بسیاری از جراحی ها را تنها می توان با جراحی باز انجام داد.

برش های اندک مزیت دیگری را به همراه دارد که آن دوره نقاهت و بهبودی کوتاه مدت است. برش های ناشی از ورود دستگاه لاپاراسکوپی حداقل تا 1 هفته پس از جراحی بهبود یافته و بیمار نیازمند بستری و سپری کردن دوره نقاهت طولانی مدت نیست. جراحی به سبک لاپاراسکوپی عوارض بسیار کمتری نسبت به روش باز جراحی دارد. یکی از مزایای جراحی لاپاراسکوپی کوتاه بودن دوران نقاهت و بستری در بیمارستان است. بر خلاف جراحی باز در این روش بیمار یک روز یا نصف روز پس از عمل، بنا به صلاح دید پزشک می تواند از بیمارستان مرخص شود و پس از طی مدت کوتاهی دوران نقاهت به زندگی عادی و روزمره خود بازگردد.

ابتلا به فتق یکی دیگر از عارضه هایی است که می تواند در جراحی باز به وجود آید، این عارضه در جراحی به کمک لاپاراسکوپی وجود نخواهد داشت.

چگونگی استفاده از دستگاه لاپاراسکوپی

همانطور که در بالا به صورت اجمالی بیان شد این دستگاه با داشتن دوربین تعبیه شده بر سر آن امکان ایجاد تصویری بزرگ و واضح از اندام داخلی را برای جراح به وجود می آورد. برای این کار لازم است برش هایی کوچک در نواحی شکم بیمار ایجاد شود. سپس لوله متصل به دستگاه از راه این برش ها به نواحی شکم و یا لگن بیمارهدایت شده و با انتشار گاز دی اکسید کربن تصویر واضحی را از داخل بدن به وجود می آورد. در ادامه جراح با دید گسترده از اندام داخلی بیمار، بیماری را تشخیص داده و یا درمان می کند. در پایان جراحی نیز برش ها بسته شده و بیمار پس از طی مراحل ریکاوری به هوش می آید.

جراحی لاپاراسکوپی با بیهوشی عمومی انجام می شود. در این حالت فرد به خواب عمیقی فرو می رود و در طول جراحی چیزی احساس نمی کند. اگرچه روش متداول این جراحی به این شکل است. اما می توان در صورت تمایل این عمل را با بی حسی موضعی نیز انجام داد. در این حالت فرد به هوش است اما دردی احساس نمی کند. درباره مدت زمان جراحی لاپاراسکوپی می توان گفت این جراحی اگر تشخیصی باشد چیزی در حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد. اما در صورت وجود مشکل و یا بیماری اگر جراح درجا تصمیم به درمان و یا بیوپسی بگیرد این زمان افزایش خواهد یافت.

لاپاراسکوپی و کاربرد های آن

در حال حاضر از این روش برای تشخیص و درمان بسیاری از بیماری استفاده می شود. لاپاراسکوپی در اغلب موارد به منظور تشخیص و درمان بیماری های شکمی و لگنی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور معمول برای تشخیص و درمان درد ها و مشکلات در این قسمت از بدن پزشک لاپاراسکوپی را توصیه میکند. این روش انتخاب مناسب و روش موثری برای زنان در بیماری هایی همچون تشخیص و درمان مشکلات بارداری ناشی از اندرومتریوز ، کیست یا تومور تخمدان و توده و تجمع مایعات در این بخش از بدن .

اما کاربرد های روش تشخیصی درمانی لاپاراسکوپی عبارت اند از:

• علت یابی مشکلات ناباروری
• ارزیابی آسیب های بافت رحم
• درمان حاملگی مولار یا حاملگی خارج از رحم
• درمان چسبندگی های ناحیه رحم
• تشخیص و درمان سرطان های رحم و کبد
• درمان و برداشت کیست های رحمی
• درمان اختلالات کف لگنی

از مزیت های روش لاپاراسکوپی

علاوه بر مزیت های شمرده شده دیگر مزیت های این روش عبارت اند از:

زمان بهبودی اندک

عدم نیاز به بستری

ایجاد برش های بسیار کوچک

کاهش ابتلا به عفونت

مراقبت های بعد از جراحی

پس از جراحی لاپاراسکوپی بهتر است با یکی از نزدیکان یا بستگان از بیمارستان مرخص شوید چرا که همچنان اثرات بیهوشی در شما وجود دارد و احتمالا نمی توانید به تنهایی به خانه بازگردید. پس از عمل جراحی احساس کمی درد و نارحتی در قسمت جراحی شده طبیعی است و برای کاهش این عارضه جراح دارو های مسکن تجویز میکند. بعد از گذشت دو روز از جراحی می توانید پانسمان روی بخیه ها را بردارید.

تا این زمان از حمام کردن خودداری کنید. زیرا به این قسمت نباید آب بخورد. بعد از برداشتن پانسمان می توانید حمام کنید.

برای انجام جراحی پیش از برش بدن شکم با گاز کربن دی اکسید پر می شود تا دستگاه های جراحی به راحتی در بدن حرکت کنند. از آن جایی که این گاز باعث تحریک دیافراگم می شود ممکن است پس از جراحی دردی در شانه ها و قفسه سینه خود احساس نمایید. همچنین وجود نفخ در بدن پس از جراحی نیز به دلیل گاز کربین دی اکسید است. این عوارض طبیعی هستند و تا چند روز پس از جراحی از بین می روند.

توصیه میشود پس از جراحی از لباس های آزاد استفاده نمایید. همچنین انجام فعالیت های سبک مثل کمی قدم زدن از لخته شدن خون در پاها جلوگیری میکند. توجه داشته باشید که در این دوران از فهالیت های سنگین و ورزش کردن خودداری کنید تا زخم ها نیز به طور کامل بهبود یابد. برای شروع فعالیت های سخت مانند ورزش کردن با پزشک خود مشورت نمایید. بعد از جراحی تا دو هفته از استخر رفتن و شنا کردن خودداری نمایید. همچنین از غذا های سبک که حضم راحت تری دارند استفاده نمایید. مصرف آبمیوه ها و سبزیجات می تواند مفید باشدو روند بهبودی را تسریع کند.

آیا روش لاپاراسکوپی عوارضی هم دارد؟

تمامی جراحی های تهاجمی، نیمه تهاجمی و حتی غیر تهاجمی می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد. لازمه مصونیت ازعوارض ناشی از جراحی در مرحله اول انتخاب بهترین جراح است. بنابراین بانوانی که به جراحی ناحیه شکم و لگن احتیاج دارند، باید در پی بهترین متخصص زنان برای این کار باشند. در مرحله بعد این بیمار است که امکان بروز عوارض را مشخص می کند. بیمار می بایست بعد از جراحی به طور دقیق مراقبت ها ی بعد از لاپاراسکوپی و توصیه های مهم جراح را رعایت کرده تا  از بروز عوارض جلوگیری کند.

اما از عوارض شایع لاپاراسکوپی خونریزی و آسیب به دستگاه های  داخلی است.

عفونت به نسبت جراحی های باز در این جراحی کمتر شایع است، اما با این حال باید مراقبت از برش ها فراموش نشود. بیماران باید در صورت تب، استفراغ، سرگیجه و عدم توانایی در ادرار به سرعت به پزشک مراجعه کنند. سوراخ شدن اندام های داخلی نیز در این جراحی ممکن است ایجاد شود که در این صورت بیمار نیازمند جراحی دیگر خواهد بود.

توصیه پایانی

توصیه ما به بانوان رعایت دوره های مراجعه به متخصص زنان است تا در صورت تشخیص بیماری خاص بتوان بهنگام برای درمان آن اقدام کرد. بنابراین با سهل انگاری در مراجعه احتمال پیشرفت بیماری ها افزایش می یابد و راه درمانی غیر از جراحی را نمی توان انتظار داشت. بنابراین با توجه به نکات بهداشتی خود را از انجام جراحی های زنان مصون دارید.