بخیه زایمان طبیعی، یکی از مراحل طبیعی و مهم پس از زایمان از ناحیه تناسلی می‌باشد. خیلی از مادرها این تجربه را دارند و با مراقبت درست، بدون مشکل خاصی بهبود می‌یابند. در ادامه به بررسی انواع بخیه زایمان طبیعی و مراقبت‌های لازم بعد از بخیه زدن به همراه دکتر مهتاب مرجانی متخصص زنان و زایمان می‌پردازیم.

بخیه زایمان طبیعی چیست؟

بخیه زایمان طبیعی، فرآیند درمان و دوختن برش یا پارگی ایجاد شده در ناحیه پرینه، پس از زایمان طبیعی است. در فرآیند زایمان طبیعی، به‌ خصوص در هنگام عبور نوزاد از کانال زایمان، فشار زیادی به دیواره واژن و ناحیه پرینه وارد می‌شود. این فشار می‌تواند، باعث پارگی‌های طبیعی یا عمدی شود که پس از اتمام زایمان نیاز به درمان دارد. این ترمیم با استفاده از بخیه انجام می‌شود.

انواع بخیه زایمان طبیعی

انواع بخیه زایمان طبیعی به دو نوع جذبی و غیر جذبی تقسیم می‌شود. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

• جذبی:

همانطور که معلوم است این نوع بخیه‌ها نیازی به کشیدن نیست، زیرا قابل جذب هستند و در ادامه به علت جذب شدن چیزی از آن‌ها باقی نخواهد ماند. بخیه‌های جذبی معمولا از مواد طبیعی مانند کلاژن یا مواد مصنوعی مانند پلیمرهای سنتزی است که به مرور زمان در بدن تجزیه شده و جذب می‌شوند. این نوع بخیه‌ها معمولا در عرض 10 تا 20  روز شروع به جذب می‌کنند، طی ۴ تا ۶ هفته کاملا از بین می‌روند،  درد و سوزش کمتری دارند و احتمال عفونت پایین‌تر خواهد بود.

• غیر جذبی:

این نوع بخیه‌ها در موارد خاص ممکن است استفاده گردد، به خصوص در پارگی‌های شدید، این نخ‌ها پس از بهبود باید توسط پزشک کشیده شوند. معمولا در موارد پیچیده یا نیاز به دوام بیشتر کاربرد دارند. ممکن است ناراحتی و تحریک بیشتری ایجاد کنند و در این صورت، حتماً نیاز به مراجعه برای کشیدن بخیه دارند. توجه داشته باشید که انتخاب نوع بخیه توسط متخصص زنان و ماما انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: اقدامات قبل از زایمان طبیعی

مراقبت‌های لازم بعد از بخیه زایمان طبیعی

به منظور عدم بروز هر گونه مشکل مااند عفونت، لازم است تا مراقبت های لازم از بخیه زایمان طبیعی صورت گیرد:

رعایت بهداشت ناحیه بخیه شده:

برای جلوگیری از ایجاد التهاب و عفونت نیاز است تا مراقبت های بعد از زایمان طبیعی ناحیه بخیه را روزانه با آب ولرم شسته و بعد با دستمال تمیز خشک کنید. همیشه از جلو به عقب دستمال را کشیده تا باکتری‌های ناحیه مقعد به ناحیه بخیه شده منتقل نشود.

بیشتر بخوانید: مزایای زایمان طبیعی

استفاده از نوار بهداشتی مناسب:

از نوار بهداشتی فاقد مواد شیمیایی و عطردار استفاده کنید. از لباس زیر نخی استفاده کنید و هر 3 یا 4 ساعت یک بار آن را تعویض کنید. 

عدم انجام فعالیت‌های سنگین:

توجه کنید که انجام فعالیت‌های سنگین و پرفشار باعث پاره شدن بخیه خواهد شد در نتیجه سعی کنید از فعالیت‌های سنگین تا زمان درمان پرهیز کنید. 

چکاپ پس از زایمان:

۲ تا ۶ هفته بعد از زایمان، حتما برای معاینه به پزشک یا ماما مراجعه کنید در صورت احساس درد، خارش شدید، بوی بد، تب یا ترشح غیر طبیعی زودتر به پزشک مراجعه کنید. ممکن است آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از عفونت و تجزیه زخم از سوی متخصص زنان تجویز شوند.

نشستن صحیح:

برای نشستن از بالش نرم یا حلقه‌ای استفاده کنید و سعی کنید مستقیم روی زخم ننشینید و موقع بلند شدن آرام و با کمک همراه بلند شوید. دراز کشیدن به مدت ۲۰ تا ۴۰ دقیقه هر ساعت به مدت دو تا چهار روز اول می تواند به التیام بخیه ها کمک کند.

آیا زایمان طبیعی نیاز به بخیه دارد؟

زایمان طبیعی اغلب نیاز به بخیه دارد اما همیشه هم اینگونه نخواهد بود. در صورتی که بافت‌های اطراف واژن انعطاف پذیر، جنین کوچک یا متوسط و تمرین‌های آمادگی زایمان، ماساژ پرینه یا پوزیشن‌های مناسب استفاده شده باشند. زمانی نیاز به بخیه است که در حین زایمان پوست بین واژن و مقعد دچار پارگی خفیف تا شدید شود یا ممکن است، اپیزیوتومی انجام گردد این برش کنترل شده ای است که پزشک یا ماما برای جلوگیری از پارگی‌های شدید آن را انجام می‌دهد. بخیه برای درمان بافت بریده شده، پیشگیری از خونریزی و جلوگیری از ایجاد عفونت ضروری می‌باشد.

نتیجه‌گیری

حواستان باشد که استفاده از نخ‌های جذبی در اغلب موارد باعث راحتی بیشتر مادران می‌شود زیرا نیازی به کشیدن بخیه نیست و خطر عفونت کاهش می‌یابد. مراقبت درست از محل بخیه، در کنار رعایت بهداشت و پرهیز از ایجاد فشار، روند بهبودی را سریع‌تر و بدون دردسر می‌کند. توجه به توصیه‌های پزشک نیز بعد از بخیه زایمان طبیعی به بهبود سریع کمک خواهد کرد.

سوالات متداول

بخیه زایمان طبیعی چقدر طول می‌کشد تا  درمان شود؟

معمولا ۱۰ تا ۱۴ روز اولیه برای بهبود سطحی زمان می‌برد، اما ترمیم کامل ممکن است 4  تا 6 هفته طول بکشد. نخ‌های جذبی هم نیز خودش جذب می‌شود.

چگونه  متوجه شویم که بخیه‌ها دچار عفونت شده است؟

اگر علائمی مانند  قرمزی شدید، ترشحات زرد یا سبز، بوی بد، تورم زیاد یا تب داشتید، احتمال عفونت بالا است. برای تشخیص درست باید به پزشک مراجعه کنید.

اگر بخیه باز شود چه کاری انجام دهم؟

اگر بخیه باز شود نیاز به مراجعه سریع به پزشک خواهیم داشت.

چه غذاهایی به درمان سریع‌تر بخیه کمک می‌کند؟

استفاده از مواد غذایی مانند  پروتئین (تخم مرغ، مرغ، گوشت، حبوبات)، ویتامین C (پرتقال، لیمو، فلفل دلمه‌ای)، آب زیاد و سبزیجات و میوه تازه، روزانه حداقل هشت لیوان آب نوشیده شود تا خطر ابتلا به یبوست کاهش یابد.

آیا می‌توان از پارگی ناحیه پرینه در زایمان طبیعی جلوگیری کرد؟

پارگی ناحیه پرینه به دلیل کشش این ناحیه در هنگام خروج سر نوزاد از واژن اتفاق می افتد. همه زنان دچار این مساله نخواهند شد و بروز این پدیده به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت.