هماتوم در بارداری

هماتوم در بارداری عارضه ای است که سبب تجمع غیرطبیعی خون بین جفت و دیواره رحم در دوران بارداری می شود. این عارضه ممکن است عوارض جدی و نگران‌کننده‌ای به همراه داشته باشد. در صورت تجربه علائم مرتبط با هماتوم در بارداری، در اسرع وقت به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

هماتوم در بارداری چیست؟

هماتوم در بارداری یکی از عوامل خونریزی در سه ماهه اول بارداری است. این عارضه زمانی به وجود می‌آید که خون بین دیوار رحم و غشای کوریونی (کیسه جداکننده جنین از دیوار رحم) تجمع می‌کند. خونریزی واژینال نیز به این مشکل مربوط است. در صورت وقوع هماتوم بارداری، نیاز به درمان مناسب وجود دارد. اگرچه خونریزی در دوران بارداری به عنوان یکی از علائم هشداردهنده شناخته شده است، اما به طور کلی خطرناک نیست و در تقریباً ۳ درصد موارد بارداری رخ می‌دهد.

علائم هماتوم جفتی یا علائم هماتوم در بارداری چیست؟

 هماتوم بارداری در مواردی ممکن است بدون علامت باشد و گاهی نیز با علائمی همراه است که رایج ترین آن‌ها عبارتند از:

• خونریزی بسیار کم در حد لکه بینی
• خونریزی از واژن
• درد در اندام‌هایی مثل لگن به هنگام خونریزی شدید
• سرگیجه

انواع هماتوم در بارداری کدامند؟

هماتوم بارداری انواع مختلفی دارد که چهار نوع شایع آن عبارتند از:

هماتوم ساب کوریونیک

 این هماتوم از تشکیل لخته خون بین دیواره رحم و غشای کوریون حاصل می‌شود. از علائم اصلی این نوع هماتوم خون‌ریزی واژینال بوده که خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد.

هماتوم رترو جفتی

از عوارض این هماتوم در بارداری درد شدید در ناحیه  شکم، خونریزی بسیار شدید و جداشدن جفت است. این عارضه هم برای مادر و هم جنین خطرناک می‎باشد.

 هماتوم داخل دیواره

این نوع هماتوم بارداری در دیواره رحم حاصل می‌شود. درد و انقباضات غیر طبیعی رحم از علائم این نوع عارضه است که ممکن است مشکلاتی مثل زایمان زودرس یا جداشدن جفت را در پی داشته‌باشد.

هماتوم وولوار

محل اصلی تشکیل این هماتوم فرج یا اندام تناسلی خارجی است. درد، تورم و تغییر رنگ از علائم شایع این نوع هماتوم است. این عارضه ارتباط مستقیمی با بارداری نداشته و احتمال تشکیل آن به هنگام زایمان است.

علت هماتوم بارداری چیست؟

رایج ترین علل تشکیل هماتوم در بارداری عبارتند از:

• وجود ناهنجاری در قسمت رحم
• سابقه سقط جنین در گذشته
• سابقه عفونت‌ لگن
• ضربه شدید به قسمت شکم
• پره اکلامپسی  یا فشار خون بالا در دوران بارداری

روش تشخیص هماتوم بارداری چگونه است؟

برای تشخیص علت خون‌ریزی، روش‌های زیر توسط پزشک مورد استفاده قرار می‌گیرند:

1. معاینه فیزیکال کامل.
2. تجویز آزمایش خون.

اما روش دقیق‌تر و رایج‌تر برای تشخیص خون‌ریزی، سونوگرافی ساب کوریونیک است. پزشک با استفاده از تصاویر سونوگرافی از رحم، میزان هماتوم و ناهنجاری‌های مربوط به جنین را بررسی می‌کند. در سه ماهه اول بارداری، انجام سونوگرافی بسیار مهم است زیرا در برخی موارد هماتوم بدون علامت است و تنها با سونوگرافی قابل تشخیص است.

اگرچه سونوگرافی یکی از روش‌های دقیق برای تشخیص هماتوم است، اما گاهی اوقات هماتوم‌های کوچک با سونوگرافی قابل تشخیص نیستند. با این حال، در بیشتر موارد، هماتوم‌های کوچک برای جنین و مادر خطری ندارند و تأثیر منفی روی روند بارداری ندارند. اما اگر مادر به دلیل هماتوم کوچک خونریزی واژینال غیرطبیعی تجربه کند و سونوگرافی نتواند آن را تشخیص دهد، پزشک روش‌های دیگری را برای تشخیص توصیه می‌کند.

برای درمان هماتوم بارداری چه باید کرد؟

مادران باردار گاهی با وجود هماتوم جفت در بارداری، وضعیت ثابتی دارند و خون‌ریزی نمی کنند. در این حالت است که تحت نظر پزشک قرار می‌گیرند. در نهایت، فرد پس از مدتی بهبود می یابد.

در صورت وجود خون‌ریزی شدید ناشی از هماتوم در بارداری، پزشک وضعیت بیمار را بررسی می‌کند و بیمار را تحت نظر قرار می‌دهد. اولین موردی که پزشک بررسی می‌کند، رفع لخته یا عدم رفع آن است، زیرا رشد لخته‌ها خطراتی را به همراه دارد. در صورتی که هماتوم در بارداری و خون‌ریزی شدید ناشی از آن خطراتی مانند زایمان زودرس یا سقط جنین را سبب شود، پزشک در بیشتر موارد، استروژن و پروژسترون را تجویز می‌کند تا خون‌ریزی را کاهش دهد.

به طور کلی پزشک رایج ترین اقداماتی که در این شرایط  با بررسی شرایط بیمار توسط پزشک توصیه می‌شود عبارتند از:

پرهیز از رابطه جنسی

در بارداری، ارگاسم باعث افزایش انقباضات رحم می‌شود، و در صورت وجود هماتوم در بارداری، این موضوع منجر به افزایش خونریزی می‌شود. برای کاهش شدت خونریزی، پزشک معمولاً توصیه می‌کند از رابطه جنسی پرهیز کنید.

استراحت مطلق

بهترین متخصص زنان و زایمان در بارداری به ندرت استراحت مطلق را توصیه می‌کند. اما پیشگیری خونریزی شدید حاصل از هماتوم در بارداری می‌تواند یکی از دلایل توصیه پزشک به استراحت مطلق در زمان بارداری باشد. 

عدم استفاده از دوش واژینال

در صورت وقوع خونریزی دوش واژینال توصیه نمی‌شود.

خطرات و عوارض هماتوم بارداری چیست؟

هماتوم بارداری هم برای مادر و هم برای جنین ممکن است عوارضی را در پی داشته باشد. در ادامه به بررسی عوارض هماتوم در بارداری خواهیم پرداخت.

عوارض هماتوم بارداری برای جنین

•  از بین رفتن یا سقط جنین
• زایمان زودتر از موعد
• کم وزن بودن نوزاد

عوارض هماتوم بارداری برای مادر

عوارض هماتوم بارداری برای مادر کم‌تر از جنین می‌باشد. با این حال وقوع خونریزی شدید ناشی از هماتوم بارداری ممکن است سلامت مادر را به خطر بیاندازد.

کلام آخر

هماتوم بارداری یکی علل‌ شایع خونریزی در سه ماهه اول بارداریست. هماتوم اندازه‌های متفاوتی داشته که معمولا هماتوم بزرگ به وسیله سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. عدم تشخیص هماتوم کوچک در صورت عدم وجود خون‌ریزی واژینال نگران‌کننده نبوده و برای مادر خطری ندارد.

به طور کلی برای درمان هماتوم بارداری اقدامات پزشکی خاصی نمی‌توان انجام داد. پزشک معمولا با توصیه‌هایی هماتوم در بارداری  و خطرات ناشی از آن را مدیریت ‌می‌کند.

آیا هماتوم در بارداری می تواند به جنین آسیب برساند؟

هماتوم در بارداری می تواند برخی اوقات به جنین آسیب برساند، اما برای اکثر موارد، هماتوم‌های کوچک و بدون عوارض جدی برای جنین، پیش‌بینی شده است. اگر هماتوم بزرگ یا رشد کند و فشار روی رحم یا عروق اطراف ایجاد کند، ممکن است بر جریان خون و تغذیه جنین تأثیر بگذارد. در نتیجه، در برخی موارد خاص، هماتوم می‌تواند خطری برای سلامت جنین ایجاد کند. به هر حال، جهت پیشگیری از هماتوم در بارداری، باید با پزشک متخصص مشورت کنید.

سوالات متداول