سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم شامل یک مجموعه از تومورهای بدخیم سرطانی است که می‌توانند در بافت‌های مجاور رحم رشد کنند. این تومورها همچنین می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. گاهی‌ اوقات، سلول‌های دهانه رحم تغییر می‌کنند و دیگر رشد نمی‌کنند یا رفتار طبیعی ندارند. این تغییرات ممکن است منجر به تومورهای غیر سرطانی مانند پولیپ، کیست یا فیبروم شود. همچنین، تغییرات در سلول‌های دهانه رحم می‌تواند باعث ایجاد شرایط پیش سرطانی شود، به این معنا که سلول‌های غیرطبیعی هنوز سرطانی نیستند، اما اگر برای مدت طولانی درمان نشوند، ممکن است به سرطان تبدیل شوند.شرایط پیش سرطانی دهانه رحم بسته به نحوه طبقه‌بندی یا گزارش آن به نام‌های مختلفی شناخته می‌شوند. رایج‌ترین طبقه‌بندی شامل ضایعات داخل اپیتلیال سنگفرشی (SIL)، نئوپلازی داخل اپیتلیالی گردن رحم (CIN) و دیسپلازی دهانه رحم است.

سرطان دهانه رحم چیست؟

سرطان دهانه رحم که با نام انگلیسی Cervical Cancer شناخته می‌شود، در سلول‌های دهانه رحم ایجاد می‌شود. دهانه رحم، قسمت پایینی رحم است که به واژن متصل شده و گونه‌های مختلف ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را ایجاد کنند. این عارضه ممکن است سایر نواحی بدن را نیز در بر گیرد.

این سرطان می‌تواند بافت‌های عمیق دهانه رحم را تحت تأثیر قرار دهد و در موارد خاص به سایر اعضا بدن مانند ریه‌ها، کبد، مثانه، واژن و راست‌روده گسترش یابد. در اغلب مواقع، واکسن‌های پیشگیری می‌توانند از این نوع سرطان جلوگیری کنند.

سرطان سرویکس می تواند به تذریج پیشرفت کرده و اغلب زمان کافی برای تشخیص و درمان قبل از پیشرفت بیماری وجود دارد. از طریق روش‌های غربالگری مانند آزمایش پاپ‌اسمیر که سالانه انجام می‌شود، تعداد کمتری از زنان به دلیل این سرطان جان خود را از دست می‌دهند.

انواع سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم انواع مختلفی دارد که در ادامه به شرح مختصر هر کدام از آن ها خواهیم پرداخت :

کارسینوم سلول سنگ‌فرشی

در سرطان رحم از این نوع، نوعی از سلول های با بافت نازک و مسطح که همان سلول های سنگ فرشی است، در قسمت خارجی یا همان بیرونی دهانه رحم ایجاد می شود و به داخل واژن منتقل می‌شود. این نوع سرطان در ۹۰% از موارد بیماری دهانه رحم را شامل می‌شود.

آدنوکارسینوم

آدنوکارسینوم در قسمت سلول های غده ای ستونی مانند که سبب تولید مخاط می شود، ایجاد شده و این سلول‌ها در مجرای گردن رحم قرار دارند.

حالت ترکیبی

این مورد هر دو نوع سلول، یعنی سلول‌های سنگ‌فرشی و سلول‌های غده‌ای ستونی شکل، را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علائم سرطان دهانه رحم

بسیاری از زنان که مبتلا به سرطان دهانه رحم هستند، در مراحل اولیه بیماری، تشخیص داده نمی شوند، زیرا این بیماری معمولاً تا مراحل پیشرفته علائم خاصی ایجاد نمی‌کند. هنگامی که علائم ظاهر می‌شوند، به راحتی با وضعیت طبیعی مانند دوره‌های قاعدگی و عفونت‌های دستگاه ادراری اشتباه گرفته می‌شوند.

علائم معمول سرطان دهانه رحم شامل موارد زیر است :

• خونریزی های غیرطبیعی مانند دوره‌های بین قاعدگی
• خونریزی های غیر معمول بعد از رابطه جنسی یا پس از یائسگی
• ترشحات واژن با ظاهر یا بویی متفاوت از حالت طبیعی
• درد لگن
• نیاز به دفعات بیشتر ادرار کردن و درد در هنگام ادرار

اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، باید برای معاینه به پزشک معالج خود مراجعه کنید و بیشتر درباره نحوه تشخیص سرطان دهانه رحم از او بپرسید.

علل ابتلا به سرطان دهانه رحم

علل ابتلا به سرطان دهانه رحم همچون بسیاری از بیماری‌های سرطانی، پیچیده هستند و ممکن است توسط چندین عامل از شرایط طبیعی خود خارج شوند. برخی از این عوامل عبارتند از :

1. عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم می‌تواند عامل افزایش خطر ابتلا به این بیماری باشد.
2. عوامل محیطی: مصرف تنباکو، مواد مخدر، مصرف الکل، تغذیه نامناسب، اضافه وزن و کم تحرکی از جمله عوامل محیطی هستند که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم می‌شوند.
3. عوامل ویروسی: عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم منجر شود.
4. عوامل دیگر: شرایط پیش سرطانی دهانه رحم، نامتعارف بودن سن قاعدگی، عدم زایمان، داشتن سابقه عفونت‌های جنسی و مصرف داروهایی که باعث لختته شدن خون می‌شوند، نیز ممکن است به افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم مشغول باشند.

توصیه می‌شود که افراد با عوامل خطر بالاتر به‌صورت منظم به پزشک مراجعه کرده و برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم، آزمایش‌های مرتبط را انجام دهند.

چه کسانی در معرض ابتلای سرطان دهانه رحم هستند؟

افرادی که در شرایط زیر قرار دارند، به میزان بیشتری با خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم مواجه هستند:

• در صورتی که رابطه جنسی قبل از 16 سالگی داشته اند.
• افرادی که دارای پارتنرهای متعدد جنسی بوده اند.
• کسانی که بیش از 5 سال سابقه مصرف قرص های ضد بارداری داشته اند.
• افرادی که دخانیات مصرف می کنند.
• خانم هایی که سیستم ایمنی بدن آن ها ضعیف است.
• افرادی که به بیماری های مقاربتی همچون کلامیدیا، سوزاک، سفلیس و ایدز nچار هستند.

HPV و سرطان دهانه رحم

عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم منجر شود. برخی از انواع HPV می‌توانند به سرطان دهانه رحم منجر شوند. HPV می‌تواند در هنگام روابط جنسی از طریق تماس مستقیم پوست با پوست منتقل شود. برخی از افراد ممکن است نسبت به عفونت با HPV حساس تر باشند، به‌ ویژه زنانی که سیگار می‌کشند، سیستم ایمنی ضعیف دارند، یا تاریخچه عفونت‌های جنسی دارند.

بیشتر موارد سرطان دهانه رحم با نوعی از HPV به نام HPV 16 و 18 مرتبط هستند. ولی انواع دیگری نیز می‌توانند سبب بروز سرطان دهانه رحم شوند. اکثر افرادی که به عفونت با HPV دچار می‌شوند، سالم مانده و علائمی از خود بروز نمی دهند. در برخی افراد، HPV می‌تواند به سلول‌های دهانه رحم آسیب بزند وسبب تبدیل ان ها به سرطان شود. به همین دلیل، واکسن‌های HPV جهت پیشگیری از سرطان دهانه رحم نیز توصیه می‌شوند. همچنین، برای پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم، بهتر است از اعمال جنسی پرخطر، مانند روابط جنسی بیش از حد، استفاده از مواد مخدر و همچنین سیگار کردن، خودداری شود.

درد سرطان دهانه رحم چگونه است؟

درد ناشی از سرطان دهانه رحم ممکن است در مراحل اولیه بیماری چندان احساس نشود، اگر اصلاً چیزی احساس کنید. همانطور که سرطان پیشرفت می کند و به بافت ها و اندام های مجاور گسترش می یابد، ممکن است درد در لگن خود احساس کنید یا مشکلات ادراری داشته باشید. سایر افراد به طور کلی احساس ناخوشی، خستگی یا از دست دادن اشتهای خود می کنند.

پیشگیری از سرطان دهانه رحم چگونه امکان پذیر است؟

برای اینکه احتمال سرطان رحم کاهش یابد، باید اقدامات زیر را انجام دهید :

۱. از پزشک خود درباره واکسن HPV و ارتباط آن با سرطان دهانه رحم سوال بپرسید. واکسن زدن جهت پیشگیری از عفونت HPV  خطر ابتلا به سرطان سرویکس و سایر نوع‌های سرطان مرتبط را کاهش دهد. پزشک شما می‌تواند بررسی کند که آیا این واکسن برای شما مناسب است یا خیر.

۲. به صورت منظم آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهید. این آزمایش می‌تواند شرایط پیش سرطانی دهانه رحم را شناسایی کند و این امکان را فراهم کند تا در زمان مناسب بیماری را تشخیص داده و درمان کنید. سازمان‌های پزشکی برنامه‌ریزی می‌کنند که آزمایش پاپ‌اسمیر از سن ۲۱ سالگی شروع شده و هر چند سال یکبار انجام شود.

۳. روابط جنسی را ایمن نگه دارید. استفاده از کاندوم می‌تواند از برخی عفونت‌های مقاربتی و عفونت دهانه رحم جلوگیری کند. اجتناب از روابط جنسی خارج از ازدواج و محدود کردن شرکای جنسی می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.

۴. سیگار نکشید. مصرف سیگار برای حفظ سلامتی، به‌ویژه جلوگیری از انواع سرطان، توصیه نمی‌شود. اگر سیگار می‌کشیدید، با یک مشاور روانشناسی برای ترک این عادت مشاوره کنید.

تست‌های غربالگری برای تشخیص سرطان دهانه رحم

استفاده از آزمایش‌های غربالگری برای شناسایی سلول‌های پیش سرطانی و سرطان در این مناحیه از بدن بسیار مؤثر است. سلول‌های پیش سرطانی ممکن است در آینده به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند، بنابراین غربالگری اهمیت زیادی دارد. بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که غربالگری از سن ۲۱ سالگی آغاز شود.

انواع مختلف آزمایش‌های غربالگری عبارت‌اند از؛

تست پاپ‌اسمیر

تست پاپ اسمیر، نوعی آزمایش برای تشخیص سرطان دهانه رحم است. در این تست، سلول های از دهانه رحم جمع آوری شده و مورد بررسی قرار می گیرد. در این تست با باز نگه داشتن دهانه رحم توسط اسپکولوم و با استفاده از برس یا کاردک کوچک مخصوص، سلول های دهانه رحم خراش داده می شود که در حین انجام آن فرد ممکن است دچار درد و ناراحتی شود.

آزمایش HPV

در آزمایش HPV، سلول‌های برداشت شده از دهانه رحم جهت تشخیص انواع HPV مورد بررسی قرار می‌گیرند. این ویروس‌ها به‌احتمال زیاد منجر به ابتلا به این نوع سرطان می‌شوند.

تشخیص سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم به این صورت نیست که به یک باره ایجاد شوند، بلکه طی سال ها متعددی به وجود می آیند. قبل از روی آوردن به سرطان، سلول های دهانه رحم شما تغییرات زیادی را تجربه می کنند. سلول‌های طبیعی در دهانه رحم شروع به ظاهر نامنظم یا غیر طبیعی می‌کنند. این سلول های غیر طبیعی ممکن است از بین بروند، ثابت بمانند یا به سلول های سرطانی تبدیل شوند.

غربالگری های منظم زنان با تست پاپ می تواند بیشتر موارد سرطان دهانه رحم را تشخیص دهد. پاپ اسمیر یا پاپ اسمیر آزمایشی است که سلول های دهانه رحم را جمع آوری می کند. این سلول ها از نظر علائم پیش سرطانی یا سایر بی نظمی ها بررسی می شوند.

اگر پاپ شما غیرطبیعی برگشت، آزمایشات بیشتر ضروری است. این می تواند شامل آزمایش HPV باشد، که یک آزمایش خاص است که سلول های دهانه رحم شما را از نظر عفونت HPV بررسی می کند. انواع خاصی از عفونت HPV با سرطان دهانه رحم مرتبط است.

بهترین متخصص زنان و زایمان شما همچنین ممکن است دهانه رحم شما را معاینه کند و در صورت مشکوک بودن به سرطان، نمونه ای از بافت را برای بیوپسی بگیرد. تکنیک های زیادی وجود دارد که می توان برای به دست آوردن بافت استفاده کرد، مانند بیوپسی پانچ یا کورتاژ اندوسرویکال. در موارد دیگر، از یک حلقه سیمی یا conization برای جمع آوری بافت از دهانه رحم برای بیوپسی استفاده می شود.

ادر صورتی که طی آزمایش پاپ اسمیر، مشخصا نتیجه ای دریافت نشود، باید آزمایش های بیش تری صورت بگیرد تا مشخص شود که آیا بیماری گسترش یافته است یا خیر. این آزمایش ها عبارتند از :

• آزمایش های مربوط به عملکرد کبد و کلیه
• آزمایش خون و ادرار
• عکس برداری با اشعه ایکس از مثانه، راست روده، روده ها و حفره شکم

سوالات متداول